Dit is Belgisch!

Met bijhorend tabelletje wil ik aantonen dat braakbalpluizen niet altijd saai hoeft te zijn. Het zijn de resultaten van een partijtje kerkuilbraakballen die in 1986 door Alex Lefevre verzameld werden in het dorpje Saint-Rémy, gelegen in het uiterste zuiden van België (de Gaume).

Deze braakballenpartij van 1107 prooien bevatten maar liefst 21 zoogdiersoorten, waaronder een aantal "snoepjes", waar de Vlaamse braakbalpluizer alleen maar kan van dromen. Naast zoogdierresten vond ik er nog 32 kikkers, 1 meikever en wat pluimvee (geelgors, boerenzwaluw, koolmees, vink, 2 vogels spec).

Toch even wat toelichting bij de zoogdiertjes. Bij het braakbalpluizen geeft de vondst van een Waterspitsmuis altijd aanleiding tot een vreugdesprongetje. Deze partij was meteen goed voor 15 luchtsprongen. Alle schedeltjes werden nauwkeurig gemeten, voor het geval er eventueel een Millers waterspitsmuis (Neomys anomalus) zou tussen zitten, maar alle bleken wel degelijk tot de soort Neomys fodiens te behoren. Van de Veldspitsmuis is geweten dat hij in de Gaume niet erg zeldzaam is. De bewering van Vanderstraeten (1978, Tabel voor braakballenonderzoek) dat de Veldspitsmuis in de Gaume de Huisspitsmuis zou overtreffen, blijkt hier duidelijk niet te kloppen.

Grote prooien zoals Mol (2 ex.) en Bruine rat (1 ex.) werden duidelijk weinig geslagen. Een Zwarte rat en een Wezel vormden echter aangename verrassingen.

Wie braakballen uit de Gaume pluist, rekent uiteraard op een aantal slaapmuizen. Tot mijn grote vreugde was de Hazelmuis van de partij met maar liefst 6 exemplaren. Merkwaardig genoeg was de Eikelmuis afwezig. Hij vormde hiermee de enige muizensoort die niet in het braaksel teruggevonden werd. Pas in de allerlaatste braakbal die ik ploos, vond ik een prachtige schedel van een Relmuis.

Je zou het er bijna bij vergeten, maar in deze zak braakballen uit Saint-Rémy werden ook gewone soorten aangetroffen. De bosspitsmuis (Sorex araneus / coronatus) en de Veldmuis (Microtus arvalis) waren veruit het talrijkst. De Gewone bosmuis is ongeveer 4 keer talrijker dan de Geelhalsbosmuis (of Grote bosmuis). Daarnaast heb ik nog niet vermeld: Dwergspitsmuis, Rosse woelmuis (relatief talrijk, ondanks het feit dat het om kerkuilbraakballen gaat), Woelrat, Aardmuis, Dwergmuis, Huismuis,...

De Ondergrondse woelmuis is merkwaardig zeldzaam. Dit staaft dan ook mijn bewering dat we deze soort niet als een indicator voor kleinschalig landschap mogen hanteren. Volgens mij is de Ondergrondse woelmuis gewoon een Veldmuis-mijdende soort.

Het neusje van de zalm heb ik voor laatst gehouden. Vleermuizen worden slechts zeer zelden in braakballen aangetroffen. In deze partij vond ik twee onderkaakshelften van een vleermuis. Bij nauwkeurige determinatie bleek het om niet minder dan de onderkaakjes van de Bechsteins vleermuis (Myotis bechsteinii) te gaan (deze determinatie werd door A. Lefevre bevestigd). Voor zover mij bekend is het de eerste maal dat deze soort in België in braakballen gevonden wordt.

Wanneer je nu stikjaloers bent en ook popelt om te beginnen braakballen pluizen, dan acht ik mijn doel bereikt. Mij rest alleen nog te bedanken: Chris Snijers voor het determineren van de vogelschedeltjes en Alex Lefevre omdat hij de braakballen niet zelf heeft willen pluizen.

Franky Bonne