Een interview met de ZWG op Radio 1

Op 11 september 1995 werd op de actualiteitenzender radio 1 ons zoogdieren-inventarisatieproject voorgesteld. Omdat de presentatrice enkele veelgestelde vragen stelde kan u hier de uitgeschreven versie van het interview in Eliomlys lezen; van de inleiding stond niet alles op het bandje, maar het interview zelf staat hier integraal voor u op uw beeldscherm:

Radio 1, De Zuidkant, 11/09/95

(stukje gemist)

Ik vraag het straks even aan Jan Van Hove, want bij de Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming weten ze namelijk al heel wat over mollen, eekhoorns, vleermuizen.

Heb je vleermuizen onder uw dak, dan mag u dat melden aan de Jeugdbond voor natuurstudie en Milieubescherming, want die bond wil graag een inventaris maken van de zoogdieren die nog in Vlaanderen leven.

Jan Van Hove en Franky Bonne van JNM, komen er tekst en uitleg bij geven;

R1 -"Heren, goeiemorgen; misschien eerst even vertellen wat die Jeugdbond eigenlijk is?"

JVH -"De Jeugdbond Voor Natuurstudie en Milieubescherming of kortweg JNM, is een vereniging van ongeveer een 2500 jongeren, allemaal tussen 8 en 25 jaar oud, die een uitgesproken interesse hebben in natuur en in het leefmilieu."

R1 -"Hm..."

JVH -"En dan natuurlijk ook die natuur een beetje beleven in die afdelingen."

R1 -"Ja, meneer Bonne, waarom willen jullie nu zo per sé een inventaris van de zoogdieren opmaken in Vlaanderen?"

FB -"Het is namelijk zo dat er over zoogdieren in Vlaanderen heel weinig geweten is en vooral heel weinig recente informatie bestaat."

R1 -"Ja."

FB -"Er is vroeger wel eens een inventarisatie geweest, maar euh, ondertussen is er heel wat veranderd, en uiteindelijk is het toch wel belangrijk om over zoogdieren iets te weten omdat ze een belangrijke schakel vormen in onze voedselketen, in het natuurlijk eco-systeem: ofwel staan ze aan de basis, of halverwege, of eventueel sommige dieren aan de top van de voedselketen; en dus zij vormen dan ook belangrijke indicators voor hoe het er met ons natuur en milieu aan toe gaat, vandaar is het toch wel belangrijk, en die inventaris is dus eigenlijk geen doel op zich, maar heeft ook toch wel de bedoeling om een soort basis te leggen die dan kan gebruikt worden bij verdere beleidsmaatregelen, dus die kan dan eventueel gebruikt worden om een rode lijst van bedreigde zoogdiersoorten op te stellen, en aan de hand daarvan kan men dan bepaalde biotopen gaan beschermen."

R1 -"Ja, jullie willen graag gewone burgers betrekken bij die inventaris; U rekent er dus op dat iedereen die zoogdieren zomaar kan herkennen; nu, het verschil, meneer VanHove, tussen een eekhoorn en een mol, dat is niet moeilijk, maar bij de muizen, ja, daar heb je verschillende soorten in, daar wordt het toch al wat moeilijker hé?

JVH-"Ja, we weten natuurlijk ook dat niet iedereen zomaar een muis kan determineren, of met een vleermuisdetector kan omspringen; wat echter wel binnen iedereens bereik ligt, da's het herkennen van gewone soorten als 'n Mol, Egel, Konijn, Muskusrat, en zelfs een aantal zeldzamere soorten zoals Vos, Das, en dan Otter, die waarneming zal d'r wel zelden binnenkomen..."

R1 -"Ja..."

JVH-"...maar dat zijn waarnemingen die door iedereen kunnen gemaakt worden , en die ook nodig zijn. We krijgen regelmatig toch wel waarnemingen zoals Vos en Das binnen, van de zeldzame soorten."

R1 -"Ja..."

JVH -"...maar de alledaagse soorten, dat ontbreekt nog een beetje; nu, dus die waarnemingen kunnen door iedereen gebeuren; Natuurlijk: muizen determineren, en vleermuizen; da's dan een heel pak moeilijk, da's dan meer specialistenwerk."

R1 -"Ja..."

JVH -"Nu, wij hebben in eigen huis een zoogdierenwerkgroep, die tracht de ge‹nteresseerden verder wegwijs te maken in het, in de zoogdieren, en die zo ook een beetje opleiden in hoe kunt ge dat leren herkennen, en verder hebben wij ook de steun van meer dan 200 natuurliefhebbers die meewerken aan ons project en die dus meer dat gespecialiseerd werk van muizen en vleermuizen kunnen doen. Wij hebben zo steun van onder andere Wielewaal, Natuurreservaten, de Vleermuizenwerkgroep bijvoorbeeld, of de kerkuilwerkgroep, die braakballen van kerkuilen determineren, dus, en de muizen die die kerkuilen hebben opgegeten.

R1 -"Dat euh..."

JVH -"Dus dat is ook informatie natuurlijk."

R1 -"Ja, maar hoe werkt dat dan? Euh, moet ik bellen als ik ergens in mijn tuin iets zie van dergelijke zoogdieren?"

JVH -"Als je mee wil werken aan onze inventarisatie, dan kan je op ons bondssekretariaat waarnemingsformulieren aanvragen, dan krijgt ge die ook, zelfs als je een determinatietabel voor muizen en ratten wil weten die toch hanteerbaar is voor de gewone mens die doorsnee niet zoveel d'r vanaf weet, die kan je ook verkrijgen."

R1 -"Ja"

JVH -"Je krijgt dat dan thuis, en op die waarnemingsformulieren kan je dus alles invullen, de vindplaats; we werken volgens een kader, de UTM-code, dat is op een gewone stafkaart te vinden, gewoon de kaders daarvan, die benamingen daarvan, daarop invullen, het biotoop waar dat ge uw waarneming hebt gedaan, bijvoorbeeld een wegberm, een bos, een bomenlaan..."

R1 -"Een tuin..."

JVH -"Een tuin; Een wijze van waarneming komt ook op dat waarnemingsformulier, bijvoorbeeld verkeersslachtoffers, een nest gevonden, een braakbal gevonden, een nest, dood gevonden, een vangst, een vangst, een gewone zichtwaarneming."

R1 -"Ja"

JVH -"Bijvoorbeeld ook een mondelinge mededeling, natuurlijk wat moeilijker, maar als het kan toch erbij zetten, als het over een vrouwtje, een mannetje of een jong gaat."

R1 -"Maar die formulieren, die kan ik bij de Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming vinden?"

JVH -"Die kan je dus aanvragen, dan wordt je ook geregistreerd als medewerker..."

R1 -"Ja, we zullen misschien op het einde adres en telefoonnummer geven hé?"

JVH -"Ja"

R1 -"Ik vind het toch een beetje een vreemd idee dat u mij vraagt om te melden of ik muizen op zolder heb, of wilde konijnen in m'n tuin, euh, ja, dat zijn eigenlijk toch geen bedreigde diersoorten hé, want als ik die wilde konijnen, euh, aan het werk zie..."

FB -"Ja, euh, daar hebt u misschien wel gelijk in, maar euh, ten eerste, als wij een inventarisatie doen, dan willen wij toch dat die volledig is, en euh, het zou al te gek zijn om onze aandacht alleen toe te spitsen op die dieren die redelijk zeldzaam zijn en de andere te verwaarlozen, euh, ge kunt u toch niet voorstellen dat een inventarisatie een verspreidingskaartje zou tonen van een Vos die goed gevuld is, en dan van Egel of Konijn dat bijna leeg is, omdat niemand zou de moeite doen om die op te schrijven; dus en er is nog wel een tweede reden eigenlijk, en het is niet omdat een bepaalde diersoort nu algemeen is dat die dat ook binnen een 10-tal jaar zal zijn, euh, als ik daar een voorbeeld mag van geven, bijvoorbeeld dan niet uit de zoogdierwereld, maar zwaluwen, die waren vroeger heel, heel algemeen, maar wie dat een beetje in de gaten houdt, die merkt dat die van jaar tot jaar achteruitgaan. Hetzelfde, dan wel een zoogdier, de zwarte rat, was vroeger een pest op boerderijen en zo; momenteel is dat een heel zeldzaam dier geworden, en het zou toch wel interessant zijn om daar ook aandacht aan te besteden..."

R1 -"En mollen in de stad terugvinden da's blijkbaar ook meldenswaardig hé?"

FB -"Ja, het is inderdaad zo, en daar schenkt dus niemand aandacht aan, maar in de echte centra van grote steden worden die dus blijkbaar niet waargenomen en het zou toch, het is gewoon interessant, omdat wij, wij koppelen dus ook aan onze inventarisatie een aantal onderzoeksprojecten, op bepaalde soorten gaan wij wat dieper in, en dus het aanpassingsvermogen van bepaalde soorten, dat die zich in een stad kunnen gaan vestigen, dat is toch ook wel interessant."

R1 -"Ja, is zo'n inventaris vroeger al gemaakt? Zodat u kunt vergelijken, of zien, euh, wat de verschillen zijn?"

FB -"D'r is ooit een inventarisatie gemaakt tussen, die bestreek de periode 1976-1985, maar het is toch opvallend dat juist na die periode '85 zijn er heel wat veranderingen opgetreden; Vos en Eekhoorn die sterk zijn gaan uitbreiden, bepaalde soorten die bijna verdwenen zijn, of helemaal, zoals de Otter, die Jan al vermeld heeft, euh, en dus 't is precies heel belangrijk om die evoluties te kunnen opvolgen en vandaar dus nemen wij nu juist de draad op, vanaf 1986, en wij zouden onze inventaris afsluiten tegen het jaar 2000 en dan een nieuwe 'Atlas der Vlaamse zoogdieren' uitgeven.

R1 -"Ok, wie wil meewerken die kan dat dus en die kan ook informatie krijgen bij het bondssekretariaat van JNM, dat is dus de Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming en euh, die wonen aan de Kortrijksepoortstraat 140, 9000 Gent. Telefoonnummer is 09/223.47.81, 09/223.47.81, um, heren, zijn jullie al gestart met die inventarisatie?"

FB -"Het project is volop bezig en ik moet zeggen, euh, de medewerking die verloopt vrij vlot, maar tot nu toe is die wel beperkt tot natuurliefhebberskringen en wij hopen dus sterk dat vanaf vandaag dat ietske uitgebreider zal worden."

R1 -"Ja, dus 09/223.47.81 is het telefoonnummer, en daar kan u die formulieren bestellen, we zetten dat ook allemaal nog even op teletekst op onze pagina 434; Succes, en tot de volgende keer."

FB -"Dank u"

JVH -"Dank u"